Του Κωνσταντίνου Τριανταφυλλάκη

Τις τελευταίες μέρες μιλήσαμε με βουλευτές, στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης, κυβερνητικά στελέχη και δημοσιογράφους για το θέμα της διοικητικής διαίρεσης του Νομού Εβρου.
Οι περισσότεροι αγνοούσαν το θέμα, κάποιοι μας είπαν πως είναι αστείο να το συζητάμε, άλλοι το θεώρησαν επικίνδυνη αφέλεια να το προτείνουμε, κάποιοι βουλευτές, από διάφορα κόμματα, και δημοσιογράφοι μας ζήτησαν ένα ενημερωτικό σημείωμα.
Από το Δήμο Διδυμοτείχου μας έστειλαν την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου (είναι αναρτημένη στη «Διαύγεια», ημερομηνία 01-10-24) , με την οποία καταψηφίζει το αίτημα για τη διαίρεση του νομού.
Και από το Δήμο Σουφλίου μας είπαν οτι είναι αντίθετοι στη δημιουργία περιφερειακής ενότητας Βορείου Εβρου.
Αλλά, ακόμα και από την Ορεστιάδα, όπου βρίσκεται ο βασικός πυρήνας των υποστηριχτών της ιδέας, υπάρχουν αντιδράσεις.
Επομένως, ποιοί θα συγκροτήσουν την …περιφερειακή ενότητα Βορείου Εβρου; Ο Δήμος Ορεστιάδος;
Να και το ενημερωτικό σημείωμα που ετοιμάσαμε, για όσους έχουν την υπομονή να το διαβάσουν.
Η προσπάθεια για την ενημέρωση, μόλις ξεκίνησε.
ΟΧΙ ΣΤΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ
Η απάντηση στα προβλήματα του Βορείου Έβρου δεν είναι η δημιουργία νέων διοικητικών ορίων, αλλά η χάραξη νέων πολιτικών προτεραιοτήτων.
Η συζήτηση για τη δημιουργία Περιφερειακής Ενότητας Βορείου Έβρου (Π.Ε.Β.Ε.) επανήλθε στο προσκήνιο με αφορμή νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργού Εσωτερικών. Η συζήτηση κρατάει χρόνια και έχει ως αφετηρία τις υπαρκτές αγωνίες των κατοίκων της περιοχής. Οι άνθρωποι εκεί νιώθουν απομονωμένοι, ανήσυχοι και οργισμένοι για τη δημογραφική κατάρρευση και την οικονομική παρακμή που πλήττει εδώ και χρόνια τον τόπο τους.
Και έχουν δίκιο!
Αυτοί κρατάνε Θερμοπύλες και το Κράτος των Αθηνών τους αγνοεί προκλητικά.
Όμως, η προτεινόμενη λύση δεν απαντά στα προβλήματα που βιώνει η περιοχή. Aντιθέτως, υποβιβάζει ένα σοβαρό θέμα σε επίπεδο μικροπολιτικής. Το πραγματικό ζητούμενο είναι αλλού.
Η ΑΓΩΝΙΑ ΕΊΝΑΙ ΔΙΚΑΙΗ, Η ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΕΙΝΑΙ ΛΑΘΟΣ!
Οι θιασώτες της Π.Ε.Β.Ε. ισχυρίζονται ότι μια αυτόνομη διοικητική δομή θα εφαρμόσει πιο στοχευμένες πολιτικές, ειδικά κίνητρα και προγράμματα που σήμερα χάνονται στη γενική διαχείριση του Νομού με επίκεντρο την Αλεξανδρούπολη.
Ωστόσο, η εμπειρία δείχνει ότι τέτοιου είδους μέτρα εξαρτώνται αποκλειστικά από την πολιτική βούληση της κεντρικής κυβέρνησης και τη διάθεση πόρων και όχι από την ύπαρξη μιας νέας διοικητικής μονάδας. Η ίδρυση μιας μικρής Περιφερειακής Ενότητας δεν γεννά αυτόματα περισσότερα κονδύλια, ούτε φέρνει αναπτυξιακές λύσεις. Αυτές απαιτούν σχεδιασμό, προγραμματισμό και, κυρίως, χρηματοδότηση.
Επιπλέον, μια μικρή Περιφερειακή Ενότητα, με περιορισμένους πόρους θα έχει μικρή ισχύ και διαπραγματευτική ικανότητα. Και ως γνωστόν η πολιτική είναι μια διαδικασία διαχείρισης περιορισμένων πόρων για να ικανοποιήσεις απεριόριστες ανάγκες.
ΈΝΑ ΑΝΕΠΑΡΚΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΕΝ ΤΟ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑΣ ΜΕ ΈΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟ…
Ισχυρίζονται, επίσης, ότι αυτό το ενιαίο σύστημα διοίκησης απέτυχε. Πρέπει να δοκιμάσουμε κάτι άλλο! Και αυτό το άλλο είναι η…διαίρεση! Πρόκειται για μια πρόσκληση σ’ ένα ταξίδι στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα. Χωρίς όραμα, χωρίς πυξίδα, χωρίς σχέδιο και χωρίς πόρους!
«Δει δη χρημάτων και άνευ τούτων ουδέν εστί γενέσθαι των δεόντων». Προειδοποιούσε ο Δημοσθένης τους Αθηναίους. Τίποτα δεν άλλαξε από τότε.
Να είμαστε ειλικρινείς. Δεν φταίει η διοικητική συγκρότηση του Νομού για την κατάρρευση του Βορείου Εβρου. Ευθύνονται οι εγκληματικές πολιτικές δεκαετιών που ακολουθήθηκαν.
Όμως, σε μια Περιφερειακή Ενότητα Βορείου Εβρου, λόγω πληθυσμιακών μεγεθών, θα αναλογεί ένα μικρότερο κομμάτι από την πίττα, ενώ τώρα εντός του ενιαίου Νομού μπορεί να χρηματοδοτηθεί κατά προτεραιότητα με βάση εθνικές ανάγκες.
ΤΑ ΗΜΙΜΕΤΡΑ ΔΕΝ ΑΡΚΟΥΝ…
Είναι, επίσης, μύθος ότι η περιοχή δεν μπορεί να τύχει ειδικής στήριξης χωρίς δικό της διοικητικό καθεστώς. Ήδη έχουν ανακοινωθεί, τον περασμένο Οκτώβριο από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, κάτι…ημίμετρα για τον Βόρειο Έβρο: από την ίδρυση της Κτηνιατρικής Σχολής στην Ορεστιάδα και την οικονομική ενίσχυση νέων κατοίκων, μέχρι την τριετή απαλλαγή ΕΝΦΙΑ σε περιοχές του Σουφλίου και την αναβάθμιση των σιδηροδρομικών συνδέσεων.
Το ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι αν μπορούν να υπάρξουν ειδικά μέτρα για τον Βόρειο Εβρο. Το ζήτημα είναι αν αυτά είναι επαρκή, αν δίνουν διέξοδο και αν εφαρμόζονται με συνέπεια.
Η απάντηση, προφανώς, είναι πως δεν επαρκούν. Χρειάζεται κάτι πολύ πιο μεγάλο και πιο συστηματικό: ένα στοχευμένο «Σχέδιο Μάρσαλ» για τον Βόρειο Έβρο, με εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους πολλών δισεκατομμυρίων.
Αυτό δεν μπορεί να το προσφέρει η διαίρεση. Το προσφέρει η ισχυρή πολιτική βούληση του Κράτους.
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗΣ…
Ένα ακόμη επιχείρημα υπέρ της διαίρεσης είναι πως ο Βόρειος Έβρος αν…αυτονομηθεί θα έχει ισχυρότερη φωνή και θα μπορεί να διεκδικεί περισσότερα. Όμως τα στοιχεία το διαψεύδουν: δύο από τους τέσσερις βουλευτές του νομού προέρχονται από την περιοχή.
Ο ίδιος ο Περιφερειάρχης και κορυφαίοι αιρετοί της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης έχουν ισχυρούς δεσμούς με τον Βόρειο Έβρο.
Αν κάτι λείπει, δεν είναι οι θέσεις και τα αξιώματα.
Είναι το όραμα!
Είναι η αξιοποίηση αυτών των θέσεων για την επίλυση χρόνιων προβλημάτων.
Είναι η πολιτική βούληση, αντί για διαχείριση, να προχωρήσουμε προς φιλόδοξες και μεγάλες λύσεις που θα αλλάξουν ριζικά τη μορφή του Εβρου και θα τον μετατρέψουν από παρία σε πρωταγωνιστή.
ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ…
Η διαίρεση του Έβρου δεν είναι απλώς μια ακίνδυνη «τεχνική αλλαγή». Ενέχει σημαντικούς κινδύνους:
• Διοικητική πολυπλοκότητα και αύξηση κόστους λειτουργίας.
• Αποδυνάμωση της ενιαίας πολιτικής και διαπραγματευτικής ισχύος του Έβρου.
• Διχασμός μεταξύ Βορείου και Νοτίου Έβρου, με συνέπειες σε επίπεδο έργων και στρατηγικών προτεραιοτήτων.
• Γεωπολιτικές αδυναμίες σε μια περιοχή που αντιμετωπίζει υβριδικές απειλές, όπως είδαμε στο παρελθόν (Καστανιές 2020).
• Κίνδυνος υποχρηματοδότησης των νέων διοικητικών δομών, που ίσως οδηγήσει τελικά σε εγκατάλειψη αντί για ανασυγκρότηση.
• Ανοιχτό ενδεχόμενο δημιουργίας προηγούμενου που θα οδηγήσει και άλλες ευαίσθητες περιοχές της Θράκης να διεκδικήσουν διοικητική αυτονομία.
Η διαίρεση δεν εγγυάται λύσεις. Αντιθέτως, δημιουργεί νέα, σοβαρά και ενδεχομένως επικίνδυνα προβλήματα που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε.
«ΤΙ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΤΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ»
Ο Βόρειος Εβρος δεν είναι η μοναδική περιοχή της ΕΕ που αντιμετωπίζει προβλήματα οικονομικής κατάρρευσης. Ας δούμε, ενδεικτικά, ορισμένα ευρωπαϊκά παραδείγματα.
Η εμπειρία της Περιφέρειας Alentejo στην Πορτογαλία αποδεικνύει ότι η ισχυρή ανάπτυξη μπορεί να προκύψει μέσα από ενότητα και στοχευμένες επενδύσεις και όχι μέσα από διαχωριστικές γραμμές.
Το Alentejo, που θεωρούνταν μία από τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της Ευρώπης, κατάφερε μέσα σε μία δεκαετία να αυξήσει το ΑΕΠ της, να προσελκύσει τεχνολογικές εταιρείες και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας, χωρίς να αλλάξει τα διοικητικά της όρια. Το μυστικό της επιτυχίας ήταν η στρατηγική αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων σε πράσινη ανάπτυξη, εκπαίδευση και καινοτόμα έργα υποδομής.
Η ανάπτυξη χρειάζεται όραμα, όχι νέα σύνορα. Χρειάζεται ισχυρή πολιτική βούληση και έξυπνες επενδύσεις, όχι αποσπασματικές διοικητικές αλλαγές.
Αξίζει, επίσης, να δούμε και το παράδειγμα της Βουλγαρίας: Η Βουλγαρία, από το 2007 έως το 2020, απορρόφησε €6,7 δισ. από τα Ευρωπαϊκα Διαρθρωτικά Ταμεία, με χρηματοδότηση έργων υποδομής, μεταφορών, περιβάλλοντος και εκπαίδευσης . Αποτέλεσμα; Αύξηση του ΑΕΠ κατά 10,5%, μείωση της ανεργίας κατά 6,2%, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και εκπαίδευση 137.000+ ατόμων με νέες δεξιότητες.
Και όλα αυτά χωρίς νέα διοικητικά όρια, με στρατηγικά ευρωπαϊκά προγράμματα να αποδίδουν στην ουσία.
Τι δείχνουν αυτά τα παραδείγματα;
Η πολιτική συνοχής της ΕΕ έχει αποδειχθεί αποτελεσματικός κινητήρας ανάπτυξης, μέσω στοχευμένων επενδύσεων σε υποδομές, ψηφιακό μετασχηματισμό και ανθρώπινο δυναμικό. Δεν απαιτείται διοικητική διάσπαση για να προκύψουν αποτελέσματα. Εκείνο που χρειάζεται είναι πολιτική βούληση, δομημένος σχεδιασμός και σωστή αξιοποίηση των πόρων. Τα οφέλη είναι μετρήσιμα: απασχόληση, ΑΕΠ, υποδομές και κοινωνική συνοχή.
Συμπέρασμα: Το μήνυμα είναι κοινό: Η ενότητα, η συνέργεια και η στοχευμένη χρηματοδότηση κάνουν τη διαφορά, όχι το χάραγμα νέων διοικητικών συνόρων
Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ Η ΛΥΣΗ
Η ενότητα του Έβρου ενισχύει τη δύναμη της περιοχής σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Μια ενιαία φωνή μπορεί να διεκδικήσει περισσότερα, πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά.
Το μήνυμα πρέπει να είναι σαφές: Το πρόβλημα στον Β. Εβρο, δεν είναι ζήτημα «μικροδιοίκησης»: δεν πρόκειται για νομικό ή θεσμικό «στοίχημα», αλλά για βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές στις υποδομές, την εκπαίδευση την επαγγελματική κατάρτιση.
Ο Β. Έβρος δεν χρειάζεται διοικητικές διαχωριστικές γραμμές.
Χρειάζεται νέο όραμα.
Χρειάζεται ουσιαστικά έργα, σοβαρές πολιτικές και μια ισχυρή στρατηγική για το μέλλον.
Αυτό μπορεί να το πετύχει μόνο η κεντρική κυβέρνηση σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θράκης και Ανατολικής Μακεδονίας, με ξεκάθαρη βούληση και διαρκή δέσμευση, όχι μέσα από γραφειοκρατικές αναδιατάξεις και γεωγραφικές διαιρέσεις.
Η διαίρεση του Έβρου δεν είναι λύση.
Η ενότητα είναι η δύναμή του.