ΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΤΡΕΛΛΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΝ. ΜΑΚ. ΘΡΑΚΗΣ ΣΤΙΣ 30/05/2011 ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ: ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΥΝΟΥΠΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΜΘ

Το τελευταίο διάστημα έχουμε γίνει αποδέκτες διαφόρων δημοσιευμάτων σχετικά με το θέμα της καταπολέμησης των κουνουπιών στην περιφέρεια Α.Μ.Θ. Ειδικότερα αναφέρομαι πρωτίστως στις θέσεις που διατύπωσαν η Ομάδα εργασίας της Εντομολογικής Εταιρείας Ελλάδας και το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο καθώς επίσης και στην καταγγελία της Πανελλήνιας Ένωσης Εργοληπτών Γεωπόνων Έργων Πρασίνου (ΠΕΕΓΕΠ).
Σύμφωνα με τις καταγγελίες της ΠΕΕΓΕΠ προκύπτουν ζητήματα που σχετίζονται με το περιεχόμενο της διακήρυξης όσον αφορά τις προϋποθέσεις συμμετοχής στο διαγωνισμό, η οποία περιέχει «καταχρηστικούς όρους» και τροποντινά φωτογραφίζει ορισμένους εργολάβους, οι οποίοι έχουν σαν μόνη ενασχόλησή τους την καταπολέμηση των κουνουπιών.
Όσον αφορά τους όρους συμμετοχής που τίθενται από τη διακήρυξη , προκειμένου να λάβει κάποιος μέρος σ’ αυτήν θα συμφωνήσουμε ότι πρόκειται για καταχρηστικούς όρους που «φωτογραφίζουν συγκεκριμένους εργολάβους ή εταιρείες» και αποκλείουν τη συμμετοχή άλλων εργολάβων οι οποίοι έχουν μικρότερο κύκλο εργασιών. Δεδομένου ότι το τελευταίο διάστημα κυκλοφορούν διάφορες φήμες σχετικά με το διαγωνισμό, για τη διασφάλιση της διαφάνειας και ενώ ο διαγωνισμός βρίσκεται σε εξέλιξη, ζητάμε να μας παραχωρηθούν όλα τα έγγραφα που σχετίζονται με τη διαδικασία του, (εισηγήσεις της επιτροπής αξιολόγησης, αλληλογραφία κλπ).
Επιφυλασσόμενοι για κάθε ενέργειά μας στην περίπτωση που διαπιστώσουμε παρατυπίες ως προς την υλοποίησή του.
Φυσικά θα διαφωνήσουμε με την ΠΕΕΓΕΠ, όσον αφορά την προσέγγισή της στην ουσία του θέματος. Διότι ενώ αυτή ενδιαφέρεται για τη διασφάλιση των συμφερόντων των μελών της, εμείς όπως έχουμε τονίσει και στο παρελθόν θεωρούμε ότι πρωταρχικά είναι ένα ζήτημα που αφορά στην προστασία της Δημόσιας Υγείας και σαν τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται. Δεν θεωρούμε ότι ο ένας ή ο άλλος εργολάβος είναι καλύτερος από τον άλλο, ότι έχει περισσότερες γνώσεις, εμπειρία και τεχνογνωσία για την αντιμετώπιση του ζητήματος, γιατί αποδεδειγμένα η ενασχόληση με το θέμα αυτό απαιτεί τη συνεργασία διαφόρων φορέων και επιστημονικών κλάδων. Κυρίως όμως αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας, η οποία μέσω των υπηρεσιών της θα πρέπει να φροντίζει και να διασφαλίζει τη Δημόσια Υγεία, ιδιαίτερα από προβλήματα που σχετίζονται με την παρουσία των κουνουπιών.
Με βάση αυτή την προσέγγιση έχουν μεγάλο ενδιαφέρον οι απόψεις που διατύπωσαν , τόσο η Εντομολογική Εταιρεία Ελλάδας (ΕΕΕ) όσο και το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο μετά την εμφάνιση των κρουσμάτων του Ιού του Δυτικού Νείλου. Τις απόψεις και προτάσεις αυτές τις καταθέσαμε στη συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής της 30.5.2011.
Ειδικότερα για το διαγωνισμό, διαπιστώνονται τα εξής:
 Ορίζεται ότι οι προς ψεκασμό από εδάφους επιφάνειες που χρήζουν παρέμβασης ανέρχονται σε 250.000 στρέμματα, χωρίς να γίνεται αναφορά από πού προκύπτει αυτό και κυρίως χωρίς να αναφέρεται η κατανομή των εκτάσεων αυτών ανά περιφερειακή Ενότητα.
 Παρομοίως ορίζεται ότι οι εκτάσεις που θα ψεκαστούν από τον αέρα (με ελικόπτερο) ανέρχονται σε 150.000 στρέμματα , χωρίς επίσης να γίνεται αναφορά από πού προκύπτει αυτό και κυρίως χωρίς να αναφέρεται η κατανομή των εκτάσεων αυτών ανά περιφερειακή Ενότητα. Επιπρόσθετα επειδή α) στην περιοχή μας υπάρχουν εκτεταμένες υδάτινες επιφάνειες στις οποίες η παρέμβαση μπορεί να γίνει μόνο από αέρα (Δέλτα Έβρου και Νέστου, Παραποτάμιες και παραλίμνιες εκτάσεις, ορυζώνες Καβάλας κλπ), και β) στις εκτάσεις αυτές θα χρησιμοποιηθούν- επειδή πρόκειται για προστατευόμενες περιοχές- αποκλειστικά βιολογικά σκευάσματα τα οποία ως γνωστό και ακριβά είναι , αλλά κυρίως δεν έχουν υπολλειματικότητα με αποτέλεσμα να απαιτηθούν επαναληπτικοί ψεκασμοί με μεγαλύτερη συχνότητα , θεωρούμε ότι το ποσό που διατίθεται γι’ αυτή τη δράση αυτή ανεπαρκές, με συνέπεια να μην πραγματοποιηθούν επαναληπτικοί ψεκασμοί και να καταδικάζεται εκ προοιμίου το έργο σε αποτυχία.
 Η σύμβαση που θα υπογραφεί ορίζεται από τη διακήρυξη ότι θα έχει διάρκεια πέντε (5) μηνών από την υπογραφή της. Αν υπολογίσουμε ότι καλώς εχόντων των πραγμάτων (διότι ο διαγωνισμό βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη και εκκρεμεί ο προσυμβατικός έλεγχος) η σύμβαση θα υπογραφεί περί τα μέσα- τέλη Ιούνη και επομένως η διάρκεια της σύμβασης θα είναι μέχρι τα μέσα – τέλος Νοέμβρη, αναρωτιόμαστε πιο θα είναι το έργο του ή των αναδόχων το Φθινόπωρο και το Χειμώνα.
 Στη διακήρυξη αναφέρεται ότι «έργο της Δ/νση Δημόσιας Υγείας της ΠΑΜΘ, θα είναι η παρακολούθηση του έργου του Αναδόχου ή των Αναδόχων εκ μέρους της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Η Δ/νση Δημόσιας Υγείας της ΠΑΜΘ για την άσκηση του έργου της θα συνεπικουρείται από Ομάδες Έργου οι οποίες θα συγκροτηθούν με απόφαση του Περιφερειάρχη και θα αποτελούνται από υπαλλήλους των Δ/νσεων Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας, Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής και τα Τμήματα Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας των Περιφερειακών Ενοτήτων της ΠΑΜΘ». Αναρωτιόμαστε πως θα διασφαλιστεί η επίβλεψη του έργου, δεδομένου ότι α) η Δ/νση Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας εδρεύει στην Κομοτηνή και κατά συνέπεια δεν μπορεί να παρακολουθεί ένα έργο που εκτελείται ταυτόχρονα σε όλη την έκταση της περιφέρειας, β) δεν έχουν συγκροτηθεί με Απόφαση του κου Περιφερειάρχη οι Ομάδες έργου και δεν ορίζεται σαφώς το έργο τους και οι αρμοδιότητές τους σε αντίθεση με το έργο της επιστημονικής επιτροπής. Τέλος –ενώ υπάρχει πρόβλεψη για τις μετακινήσεις της επιστημονικής επιτροπής- δεν υπάρχει σαφής πρόβλεψη για τις μετακινήσεις των υπαλλήλων της ομάδας έργου, διότι όπως είναι γνωστό υπάρχει σημαντική έλλειψη σε μέσα (αυτοκίνητα) και οδηγούς, ενώ τα καύσιμα που διατίθενται για τα αυτοκίνητα δεν επαρκούν ούτε για την κάλυψη των υφιστάμενων υπηρεσιακών αναγκών. Κατά συνέπεια θεωρούμε και προτείνουμε ότι α) θα πρέπει να γίνει εκδοθεί έγκαιρα η Απόφαση για τη συγκρότηση της επιτροπής και ληφθεί μέριμνα για την επίλυση του ζητήματος των μετακινήσεων και τυχόν πρόσθετων αμοιβών των μελών της επιτροπής, δεδομένου ότι θα χρειαστεί να εργάζονται Σάββατα και Κυριακές β) στη σύμβαση που θα υπογραφεί με τον ανάδοχο να αναφέρονται ρητά οι αρμοδιότητες της Ομάδας έργου και να ορίζονται οι διαδικασίες πιστοποίησης της επιτυχίας ή αποτυχίας του έργου της καταπολέμησης όπως διαπιστώθηκε κατά τον έλεγχο. Να οριστούν με σαφήνεια οι περιπτώσεις που ο ανάδοχος κηρύσσεται έκπτωτος εξαιτίας μη καλής εκτέλεσης του συμβατικού του έργου και κυρίως να προβλέπεται ότι οι εκθέσεις των ομάδων έργου είναι δεσμευτικές για τις αποφάσεις της αναθέτουσας αρχής.
 Στη διακήρυξη σελίδα 41 αλλά και αλλού αναφέρεται ότι «ο Ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να αποδέχεται, οποτεδήποτε ζητηθεί αυτό, σχετικούς ελέγχους από τους εκπροσώπους της Επιστημονικής Επιτροπής των Συμβαλλόμενων, όπως αυτή προβλέπεται στην αναφερόμενη στο άρθρο 1 Προγραμματική Σύμβαση». Από το παραπάνω αφενός δεν γίνεται σαφές ποιος πραγματικά έχει την υποχρέωση της επίβλεψης του έργου του ή των αναδόχων (επιστημονική επιτροπή, ομάδα έργου, Διευθύνουσα υπηρεσία) αφ’ ετέρου δε θεωρούμε ότι η φράση οποτεδήποτε ζητηθεί είναι καταχρηστική και λειτουργεί υπέρ του αναδόχου, δεδομένου ότι πρόκειται για έργο που δεν είναι στατικό, αλλά εκτελείται σε διαφορετικά σημεία κάθε φορά και ως εκ τούτου μόνο ο αυτεπάγγελτος και χωρίς προειδοποίηση έλεγχος διασφαλίζει την επιτυχία της καταπολέμησης, σύμφωνα με το πρόγραμμα που έχει καταθέσει ο ανάδοχος. Παρακαλούμε να ληφθεί μέριμνα στη σύμβαση , ώστε να διασαφηνιστούν οι αρμοδιότητες κάθε φορέα ή επιτροπής που εμπλέκεται στο έργο αυτό.
 Τέλος δεν προβλέπονται με σαφήνεια τα στάδια πληρωμής και κυρίως τα παραδοτέα που αντιστοιχούν σε κάθε φάση, μέχρι την ολοκλήρωση του έργου

ΓΙΑ ΑΥΤΟ ΚΑΤΑΨΗΦΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΚΑΙ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ «Καταπολέμηση κουνουπιών στην Περιφέρεια ΑΜΘ για το έτος 2011»
ΚΑΙ ΤΟΝΙΖΟΥΜΕ ΟΤΙ ΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΙΣΗΣ ΤΩΝ ΚΟΥΝΟΥΠΙΩΝ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΟΥ ΚΑΤΑΘΕΣΑΜΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΚΕΝΤΡΟΥ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΙΣΗΣ ΚΟΥΝΟΥΠΙΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΑΙ ΜΕ ΥΠΟΔΟΜΗ ΚΑΤΑ ΝΟΜΟ ΣΤΕΛΕΧΩΜΕΝΟ ΑΠΟ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ.
ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΙΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ
Ο ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ
ΤΡΕΛΛΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΤΟΜΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΠΕΝΑΚΕΙΟΥ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ

«Κατά την αναζήτηση εντομολογικών δεδομένων για την αξιολόγηση των λόγων που οδήγησαν στην επιδημία του καλοκαιριού διαπιστώθηκαν τα παρακάτω:
1. Αναποτελεσματικότητα των πραγματοποιούμενων προγραμμάτων καταπολέμησης.
2. Μη επαρκή διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με τους πληθυσμούς των κουνουπιών των προηγούμενων ετών (είδη, πληθυσμιακή διακύμανση, επικρατέστερες εστίες αναπαραγωγής των προνυμφών, υπολειμματική δράση των διενεργούμενων ψεκασμών, ύπαρξη ή μη υπολειμμάτων στις καλλιέργειες ρυζιού, επίδραση στα φυσικά οικοσυστήματα – δέλτα ποταμών, υγροβιότοπους – κ.α.)
3. Έλλειψη αναλυτικών δεδομένων σχετικά με τα χρησιμοποιούμενα σκευάσματα / δόσεις στις εστίες ανάπτυξης των προνυμφών.
4. Ανεπαρκή χαρτογράφηση των εστιών αναπαραγωγής των προνυμφών.
Με βάση τις διαπιστώσεις αυτές προτάθηκε
1. Δημιουργία ή σύσταση σε κάθε Διοικητική Περιφέρεια (με Νόμο του Κράτους) υποχρεωτικά για όλες τις Περιφέρειες), Φορέα με αποκλειστικό αντικείμενο την αντιμετώπιση του προβλήματος των κουνουπιών. Εναλλακτικά ο φορέας μπορεί να έχει στην αρμοδιότητά του και γενικότερα θέματα αντιμετώπισης προβλημάτων από αιμομυζητικά δίπτερα ή και άλλα αρθρόποδα υγειονομικής σημασίας (π.χ. φλεβοτόμους, μύγες, ψύλλους, κ.α.).
2. Ο Φορέας αυτός θα πρέπει να είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και στον πυρήνα του ή την απλούστερη δομή του θα πρέπει να είναι ολιγομελής και να απαρτίζεται από δημόσιους λειτουργούς όπως: ένας (1) εκπρόσωπος της περιφέρειας, ένας (1) τοπικός εκπρόσωπος του Υπ. Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ένας (1) γεωπόνος τοπικός εκπρόσωπος του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και άλλοι (αλλά λίγοι σε αριθμό) ενώ μόνιμα ή έστω συμβουλευτικά κατά περίσταση θα πρέπει να συμμετέχουν ειδικοί επιστήμονες για συγκεκριμένα θέματα (π.χ. βιολογίας, αντιμετώπιση κουνουπιών, αποτελεσματικότητα χρησιμοποιούμενων εντομοκτόνων – βιοκτόνων, επίδραση των χρησιμοποιούμενων δραστικών ουσιών και σκευασμάτων στους ορυζώνες και το περιβάλλον γενικότερα).
3. Σκοπός του φορέα θα πρέπει να είναι η πραγματοποίηση και διαχείριση σε σταθερή βάση ενός προγράμματος ολοκληρωμένης αντιμετώπισης κουνουπιών στην περιφέρεια αυτή με όλες τις σχετικές παραμέτρους που θα το καταστήσουν αποτελεσματικό και επαρκές.
Τα αντικείμενα ενασχόλησης του Φορέα αυτού θα μπορούσαν να συνοψιστούν στα ακόλουθα:
«1. Καταγραφή και ανάδειξη του προβλήματος των κουνουπιών στην εν λόγω Περιφέρεια και των αναγκών που υπάρχουν ως προς την λήψη μέτρων γενικά στην Περιφέρεια αλλά και σε συγκεκριμένες περιοχές.
2. Σχεδιασμός του προγράμματος καταπολέμησης κουνουπιών σύμφωνα με τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περιοχής, τις σύγχρονες πρακτικές και τα πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα ή εξελίξεις.
3. Την έγκαιρη εξασφάλιση των πόρων από την πολιτεία και τους δημόσιους φορείς της συγκεκριμένης Περιφέρειας που μπορούν να συνεισφέρουν οικονομικά.
4. Την έγκαιρη εφαρμογή των προγραμμάτων καταπολέμησης κουνουπιών. Τα προγράμματα πρέπει να είναι ενεργά καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και όχι μόνο για ένα μικρό χρονικό διάστημα.
5. Την ανάθεση σε ιδιωτικό ή δημόσιο φορέα του έργου ή των έργων της καταπολέμησης.
6. Την ανάθεση σε ανεξάρτητο επιστημονικό φορέα, δημόσιου χαρακτήρα, του ελέγχου του έργου ή των έργων της καταπολέμησης που διενεργούνται στην Περιφέρεια και την αξιολόγησή τους με σκοπό την περαιτέρω βελτίωσή τους.
7. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του τοπικού πληθυσμού.»
Στο ίδιο κείμενο από την Εντομολογική Εταιρεία Ελλάδας παρατίθενται οι βασικές αρχές για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των κουνουπιών οι οποίες περιλαμβάνουν τα παρακάτω :
«1. Καθορισμός του Φορέα ή των Φορέων που θα αναλάβουν να υλοποιήσουν το όλο έργο.
2. Προσδιορισμός των ειδών κουνουπιών που δραστηριοποιούνται σε μια περιοχή και έλεγχος για πιθανή εισαγωγή νέων ειδών.
3. Μελέτη και γνώση της βιολογίας και οικολογίας τους.
4. Παρακολούθηση σε ετήσια βάση (monitoring) των πληθυσμιακών πυκνοτήτων των κουνουπιών με κατάλληλες μεθόδους δειγματοληψίας και παγίδευσης.
5. Μελέτη των χαρακτηριστικών της περιοχής προκειμένου να χαρτογραφηθούν οι εστίες ανάπτυξης κουνουπιών και να προσδιοριστούν τα σημεία εφαρμογής των χημικών ή άλλων μεθόδων καταπολέμησης.
6. Καταγραφή των μέτρων που μπορούν να συμβάλλουν στον περιορισμό της πυκνότητας του προς καταπολέμηση είδους.
7. Επιλογή του μέτρου ή του συνδυασμού των μέτρων που θα εφαρμοστούν, με σκοπό την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος με τους μικρότερους κινδύνους για τον άνθρωπο και το περιβάλλον και αν είναι δυνατό, με τη μικρότερη οικονομική επιβάρυνση.
8. Καθορισμός του χρόνου επέμβασης. Ο προσδιορισμός του πλέον κατάλληλου χρόνου επέμβασης αποτελεί βασικό παράγοντα για την επιτυχία της καταπολέμησης μεγιστοποιώντας το αποτέλεσμα και παράλληλα μειώνοντας τον απαιτούμενο αριθμό επεμβάσεων.
9. Καθορισμός του Φορέα που θα διενεργεί τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας του έργο και ο οποίος πρέπει να είναι διαφορετικός από εκείνον που υλοποιεί το έργο.
10. Ενημέρωση και εκπαίδευση του κοινού για τις δυνατότητες της δικής του συμβολής στην πρόληψη και αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων.
Από τα παραπάνω προκύπτει σαφέστατα μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση του ζητήματος και η οποία μας βρίσκει σε γενικές γραμμές σύμφωνους. Παρότι όμως έκτοτε έχει παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα η Περιφέρεια Α.Μ.Θ δεν έχει προβεί σε κάποια ενέργεια με βάση αυτές τις προτάσεις, αλλά δείχνει να ενδιαφέρεται κυρίως και αποκλειστικά για την ολοκλήρωση του διαγωνισμού, ο οποίος βασίζεται σε μια διακήρυξη της Αναπτυξιακής Εταιρείας Θεσσαλονίκης με ορισμένες προσθήκες και φυσικά δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες της περιφέρειας, αλλά και στις προτάσεις των αρμόδιων φορέων.