Στη χώρα μας φθάνει τους 16 μήνες και ακολουθούν Ισπανία με 11, Γερμανία με 7 και Πολωνία με τρεις
Του ανταποκριτή της Καθημερινής στις Βρυξέλλες Νικου Χρυσολωρα
Οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις στην παράδοση αυτοκινητοδρόμων καταγράφονται στη χώρα μας, όπως προκύπτει από έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, για τη χρηστή διαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων σε έργα οδοποιίας, που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα. Η έκθεση επικεντρώνεται στις περιπτώσεις της Ελλάδας, της Γερμανίας, της Πολωνίας και της Ισπανίας. Σύμφωνα με τους Ευρωπαίους ελεγκτές, η μέση καθυστέρηση στην παράδοση αυτοκινητοδρόμων στην Πολωνία ανέρχεται σε 3 μήνες, στη Γερμανία σε επτά μήνες, στην Ισπανία σε 11 και στην Ελλάδα σε 16 μήνες.
Οι καθυστερήσεις αυτές λειτουργούν προς όφελος των εργολάβων, αναφέρουν οι συντάκτες της έκθεσης, αφού το κράτος αναθεωρεί τις συμβάσεις, ύστερα από αυξήσεις στις τιμές των υλικών και λόγω της παράτασης της λειτουργίας των εργοταξίων.
Αντιθέτως, στην Πολωνία, οι ανάδοχοι έχουν την αποκλειστική ευθύνη για την ανάληψη του κόστους τυχόν αυξήσεων τιμών στα υλικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο αυτοκινητόδρομος Ε75 (ΠΑΘΕ). Στο κομμάτι που ελέγχθηκε, ο αρχικός προϋπολογισμός του έργου ήταν 278 εκατομμύρια ευρώ. Τελικά, στοίχισε 378 εκατομμύρια. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα κατανεμήθηκε το δεύτερο μεγαλύτερο ποσό στην Ευρώπη (μετά την Πολωνία), από τις πολιτικές συνοχής, για την κατασκευή αυτοκινητοδρόμων.
Ειδικότερα, η Ελλάδα έλαβε από την Ε.Ε., την περίοδο 2000-2013, 9 δισεκατομμύρια ευρώ για έργα οδοποιίας. Το αντίστοιχο ποσό ήταν 4,6 δισ. στη Γερμανία, 1,8 δισεκατομμύρια στην Ιταλία, 2,7 δισεκατομμύρια στην Πορτογαλία και 8,5 δισεκατομμύρια στην Ισπανία.
Παρά τις καθυστερήσεις και τις υπερβάσεις κόστους, το συνολικό κόστος για την κατασκευή αυτοκινητοδρόμων στην Ελλάδα είναι σχετικά χαμηλό. Ωστόσο, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι το χαμηλότερο κόστος ανά χιλιόμετρο καταγράφεται στη Γερμανία.
Πιο συγκεκριμένα, το μέσο συνολικό κόστος του έργου, ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, είναι 287.000 ευρώ στη Γερμανία, 357.000 ευρώ στην Ελλάδα, 445.000 ευρώ στην Πολωνία και 496.000 ευρώ στην Ισπανία. Οι διαφορές αυτές δεν μπορούν φυσικά να εξηγηθούν με βάση το εργατικό κόστος.
Σε ό,τι αφορά τα επιμέρους έξοδα, το μέσο κόστος της προστατευτικής μπάρας ανά μέτρο στην Ελλάδα είναι 20 ευρώ, στη Γερμανία 24,92 ευρώ, στην Πολωνία 34,5 ευρώ και στην Ισπανία 26,8 ευρώ. Το μέσο κόστος ανά τετραγωνικό μέτρο γέφυρας ανέρχεται σε 1.293 ευρώ στην Ελλάδα, στην Ισπανία σε μόλις 696 ευρώ, στη Γερμανία σε 1.331 ευρώ και στην Πολωνία σε 1.135 ευρώ. Το κόστος του κυβικού μέτρου τσιμέντου για την κατασκευή γεφυρών ήταν 176 ευρώ στην Ελλάδα, 193 ευρώ στη Γερμανία, 130 ευρώ στην Ισπανία και 228 ευρώ στην Πολωνία.

Οι Ευρωπαίοι ελεγκτές συμπεραίνουν επίσης ότι στην Ελλάδα, την Ισπανία και τη Γερμανία οι τροποποιήσεις των αρχικών συμβάσεων είναι συνηθισμένο φαινόμενο, γεγονός που συνεπάγεται συνήθως υπερβάσεις κόστους.

Επίσης, στην Ελλάδα και την Ισπανία, οι εταιρείες χρειάζεται να έχουν εγγραφεί σε ειδικά μητρώα και να διαθέτουν ειδικές προδιαγραφές για να συμμετάσχουν σε διαγωνισμούς αυτοκινητοδρόμων, ενώ στην Πολωνία και τη Γερμανία δεν υπάρχουν τέτοιου είδους περιορισμοί. Επιπλέον, στην Ελλάδα και την Ισπανία, ο προϋπολογισμός του έργου αναφέρεται στην αρχική προκήρυξη και πάνω σε αυτήν την ενδεικτική τιμή οι υποψήφιοι ανάδοχοι παρέχουν εκπτώσεις. Αντιθέτως, στην Πολωνία και στη Γερμανία δεν υπάρχει αρχική τιμή έργου. Αξιοσημείωτο είναι ότι σύμφωνα με την έκθεση στη Γερμανία αποτελεί συνήθη πρακτική το «σπάσιμο» του έργου σε μικρότερα τμήματα, μεταξύ 1,5 και 5 χιλιομέτρων, ενώ στις άλλες χώρες που ελέγχθηκαν η ανάθεση γίνεται για όλο το έργο.